Nguyên nhân

Bệnh thủy đậu do virus Varicella Zoster gây ra. Thường xảy ra theo mùa, hay gặp ở trẻ em đi học.

Biểu hiện

• Sốt hoặc là không sốt.
• Ban trên da: Đa hình thái, đa lứa tuổi, nhiều vị trí.
  • Đa hình thái: Hình thái trên da rất đa dạng:
    • Hồng ban phẳng
    • Hồng ban dạng sẩn gồ lên
    • Bóng nước to nhỏ khác nhau, bóng đục bóng trong. Những bóng nước lớn thường có đỉnh lõm xuống (đây là điểm đặc trưng của bóng nước thuỷ đậu để phân biệt các bệnh khác), có bóng nước vỡ….
  • Đa lứa tuổi: trên 1 vùng da có đầy đủ các loại tổn thương từ trẻ đến già.
    • Trẻ là các hồng ban, bóng nước trong- nhỏ.
    • Già là những bóng nước lớn, lõm đỉnh, bóng vỡ, vết loét, đóng mày….
  • Đa vị trí:
    • Xuất hiện toàn thân,nhiều ở bụng, ngực, lưng, mặt…. ít hơn ở tay chân.
    • Lòng bàn tay bàn chân càng ít.
    • Nếu ban hay bóng nước tập trung chủ yếu ở tay chân, lòng bàn tay bàn chân thì cần phân biệt với bệnh tay chân miệng.
  • Diễn biến của tổn thương da: Hồng ban => bóng nước => bóng xẹp hay vỡ, có thể tạo sẹo.
  • Nếu nước trong bóng nước chuyển đục, trẻ kèm sốt( hoặc không) là bóng nước bị bội nhiễm, dễ vỡ tạo sẹo. Cần uống kháng sinh.
• Ngứa: thường ngứa nhiều. Cần cắt móng tay, rửa xà bông sạch tránh cào gãi nhiều sẽ làm vỡ bóng nước- nhiễm trùng.
• Toàn trạng: tốt , trẻ vẫn lanh, ăn chơi bình thường.

Điều trị

• Tại chỗ: thoa xanhmethylen lên bóng nước ngày 3 lần, có thể dùng Acyclovir thoa lên tổn thương da. Tắm rửa nhẹ nhàng tránh làm vỡ bóng nước, vệ sinh tay- cắt móng cho trẻ.
• Chống ngứa: uống thuốc kháng histamin, nên chọn thế hệ 2 để tiện theo dõi tri giác trẻ.
• Thuốc kháng virus: Acyclovir liều 20 mg/kg/lần. ngày 4 lần. Hiệu quả cao nếu dùng sớm trong 48 giờ đầu.
• Vitamin
• KHÔNG dùng corticoid : prednison, medrol…
• Không kiêng khem ăn uống.
• Không tới nơi đông người.

Dự hậu

• Hầu hết lành tính tự khỏi sau 7 – 14 ngày.
• Số ít có biến chứng : Viêm phổi , viêm não. nên nếu trẻ xuất hiện rối loạn tri giác, nôn ói, sốt cao, ho , khó thở… cần cho nhập viện.
• Sau khi khỏi bệnh , virus không bị loại trừ ra khỏi cơ thể hoàn toàn. Nó sẽ cư ngụ ở các hạch thần kinh. Sau này nếu trẻ có cơ hội tiếp xúc lại với bệnh nhân thuỷ đậu hay zona và cơ thể trẻ lúc đó đang yếu, đề kháng kém . Thậm chí không cần tiếp xúc nguồn lây , nếu trẻ stress, đề kháng suy giảm… thì virus này tái hoạt động trở lại gây ra bệnh cảnh Zona thần kinh (giời leo).

Phòng bệnh

• Chích ngừa cho trẻ trên 1 tuổi chưa bị thuỷ đậu Thường chỉ cần chích 1 mũi, tuy nhiên nếu chích nhắc lại sau 2 tháng thì hiệu quả bảo vệ mạnh mẽ hơn. Nên chọn thời điểm chích vào khoảng 1 tháng trước khi vào mùa bệnh.
• Nếu trẻ chưa chích ngừa mà lỡ tiếp xúc với người bệnh: Đưa đi chích ngay vẫn có hiệu quả bảo vệ nếu chích sớm trong vòng 5 ngày sau tiếp xúc, hoặc có thể trẻ vẫn bị nhưng bệnh cảnh nhẹ hơn nhiều và không biến chứng.. nói chung sau tiếp xúc với người bệnh mà trẻ chưa mọc ban thì cứ đi chích.