Trẻ trai 9 tuổi tới khám vì sốt ngày thứ 12
Lâm sàng :

• Sốt cao liên tục 39- 40 độ C.
• Da xung huyết đỏ.
• Môi khô nứt nẻ, mặt mũi phờ phạc, lưỡi trắng.
• Hạch nách phải lớn 3 cm * 3.5 cm, đau , chắc.
• Gan lách lớn.
• Các cơ quan khác chưa thấy bất thường.
• Vết loét hạ đòn phải .

Tìm hiểu về sốt mò

• Tên gọi khác : Sốt bờ bụi, sốt rừng rú.
• Nguyên nhân : Do con Orientia tsutsugamushi thuộc họ Ricketsia gây ra.
• Vật trung gian truyền bệnh : ẤU TRÙNG CON MÒ.
• Nơi hay có bệnh : Vùng rừng núi, nhiều cây cối rậm rạp, nhiều cỏ dại ,đất mùn ẩm ướt.
• Ai hay bị sốt mò : Người làm rừng, làm rẫy, làm đường, khai hoang, săn bắn, đào vàng.
• Mùa nào hay bị sốt mò : Tại Việt Nam hay gặp từ đầu đến cuối mùa mưa ( từ tháng 6 đến tháng 9 ).
• Quá trình con người bị truyền bệnh như thế nào : Con mò đẻ ra trứng = > trứng nở ra ấu trùng = > ấu trùng bò lên ngọn cỏ = > ấu trùng mò đốt thú hoặc người => trong nước bọt ấu trùng mò có thể có tác nhân gây bệnh (Orientia tsutsugamushi), và thế là người nhiễm bệnh.

Triệu chứng

• Trong giai đoạn sớm ( nung bệnh ) kéo dài 6-20 ngày chỉ thấy nốt mò đốt và sưng hạch cạnh nơi bị đốt.

Giai đoạn sau có các triệu chứng sau : 

• Sốt ( 100 % có sốt ) , xuất hiện đột ngột , mới đầu sốt nhẹ , sau vài ngày sốt cao liên tục 39-40 độ.
• Nhức đầu , chóng mặt , đau mình , môi khô lưỡi bẩn, sốt cao nhưng mạch không nhanh ( điểm này giống bệnh thương hàn ).
• Nốt loét do ấu trùng mò đốt : điển hình như trong hình , vị trí hay ở vùng da non, có nếp gấp : bẹn , bìu dái, bụng ….
• Sưng hạch toàn thân
• Phát ban : thường từ ngày 4 đến ngày 7 của bệnh, hồng ban không ngứa, không đau , tự hết.

Ngoài ra còn có :

•  Rối loạn thần kinh : li bì , mê sảng , hôn mê hoặc kích động.
• Viêm cơ tim, viêm tắc mạch máu , tụt huyết áp vào cuối tuần thứ 2.
• Viêm phổi.
• Rối loạn tiêu hóa , gan lách to.
• Viêm Thận.
• Xuất huyết : Nôn ra máu, ỉa máu, ho ra máu.

• Công thức máu : bạch cầu bình thường hoặc tăng, đa nhân trung tính ưu thế, tiểu cầu thường giảm.
• Men gan tăng rất cao có khi tới vài trăm.
• Test nhanh dùng phản ứng ELISA ( + ).

Diễn biến

• Có thể tự khỏi sau 6 tuần, miễn dịch không bền vững.
• Nếu không điều trị chết 7 %.
• Nếu được điều trị đúng kháng sinh cho kết quả ngoạn mục.

Điều trị

Kháng sinh

• DOXYCYCLIN 100 mg * 2 lần/ ngày
• Chloramphenicol 50-100 mg/kg/24h, người lớn 500 mg * 4 lần/ ngày.
  Thời gian dùng thuốc : 15 ngày hoặc thêm 3 ngày sau khi cắt sốt.
  Kháng sinh thay thế : Tetracyclin hoặc Rifampicin, Azithromycin, trẻ con dùng AZITHROMYCIN.

Phòng bệnh

• Xử lý ổ dịch.
• Bảo vệ cá nhân.
• Dự phòng bằng thuốc.